Jul 12, 2007

Get Real ! Hard times are coming ! A VOSA NI VAKASALA TAUMADA - NI LEQA E VUQA SA TU OQO E MATADA !

Ragone - Bubu has been doing much contemplation and reflection. It astounds me that a week or so ago when we were staring at a full on national strike by many workers in Fiji, how many of us were just not focused on the repercussions and not thinking about tomorrow or about preparing ourselves for the hard times ahead.

It astounds me still how much money my neighbours, friends and itokatoka are wasting on trivial things. It astounds me how people are still wasting their precious pennies on instant gratification. Meals eaten out , yaqona & liquor consumed at such unnecessary expense . It astounds me to see in town every day , parents and grandparents continuing to "give in" to little tantrums from the children about wanting to have lollies or coke. Oilei what happened to good old fashioned discipline!

It astounds me how people continue to waste money catching taxis and mini-buses to go a few miles to the shop for something they should have planned better for or for trivial excursions. It astounds me how our Talatala at our church seems uninterested in helping his flock come to terms with the practical everyday things we need to do to help ourselves. The last couple of Sundays we have had to sit there and listen to him and other visiting Talatala's drone on grog-doped (NOT a good look) about things that do not relate to us in our daily lives. In fact I fell off to sleep quite a few times! In fact (confession time) - I have been doing that a lot lately at church. Na watiqu reckons I am stressed (yes of course) but I think it shows how UNRELATED our church leaders and others like them are becoming to normal everyday people . They need to get real!


I have been following with interest what Kuini and her band of workers are facing. My heart goes out to them and their families as we stand at a crossroads in the lives of our families and in the life of our Fiji .

We need to get real people, and GET REAL. We need to start tightening our belts and as my makabuna's say, "get with the programme" for being pro-active. I opened my Bible last night hoping for some inspiration . My apologies to my English speaking readers but I must get this off my chest. Lets start tightening our belts folks and get vocal about it to our families and loved ones . We need to lay down the law about this. Like our Doctors and Nurses, we too have to provide for and look after our dearest and nearest before we can venture out and look after others. And fight the fight that needs to be fought for our rights and our liberties in the years to come.

Meanwhile the illegal government wannabe ministers carry on WASTING our hardearned taxpayers money carrying out this audit , that audit (example here) , this investigation , that interrogation - spending thousands of man hours on witch hunts and pure VEIQATI . And 7 months down the track - one prosecution of a policeman . Heeellooooo ! To paraphrase Mr Bean-ni-marama on Janet's interview : "uhmm what else have we done - aaahh ummm." Io , oilei . I rest my case.

Save your money - hard times are coming !


A VOSA NI VAKASALA TAUMADA - NI LEQA E VUQA SA TU OQO E MATADA ! !

(Jeremaia 6:16 ) Sa kaya vakaoqo na Kalou ko Jiova:

"Dou tu ena sala ka vakararai,

ka taroga na i lakolako makawa,
se sa evei na sala e vinaka?

Ia dou lako tiko ga kina, dou na kunea kina na vakacegu ni yalomudou."

A ra sa kaya na luve-i -Penijamini - "Keimami na SEGA ni via lako kina."

( The Lord said to his people, "Stand at the crossroads and look.. Ask for the ancient paths, and where the best road is. Walk on it, and you will live in peace."But they said,"No we will not!" )

Maciu 11: 16 " Okoya sa vakadaligana, me rogoca, ia me rogoca dina sara na vosa ni Kalou".

A kaya ko Jisu. Na vinaka kei na mana ni ivakasala, ere na kila ga ko ira era rogoca, ka talairawarawa kina.


Sa yaga me da dau tu vakarau ka qaqarauni ena vei gauna kecega, vakabibi cake sara ena gauna oqo, ni sa torocake tikoga na levu ni vei vakaleqai era sa tekivu cakava tiko oqo vei keda na Matanitu Vuaviri ni Mataivalu nei Bai-ni-vore.

1. VAKAVAKARAU:
Moni dau volia rawa tu, ka maroroya na kakana ni vuvale me vaka na suka, falawa , raisi, waiwai ni kakana kei na vuqa tale, ena gauna oqo ni sa tubu cake tikoga vakatotolo na i sau ni yaya mai na sitoa, ka sa lutu sobu tikoga na kaukauwa ni noda i lavo e Viti.

2. CAKACAKATAKA NA I YAU "ONI TAUKENA. Teivaka na veitiki ni qele lalai ena nomuni yasa ni bai, ena kakana dina, se kakana draudrau; tavioka, bele, tomata se kaveti. Era yaga vaakalevu cake mai na senikau rairai vinaka na kedra duiroka, ia e sega ni ra kakana meda bula kina.

3. VUKUTAKA NA VAKAYAGATAKI I LAVO.

Na gunu draunimoli se na Coboi - e sega ni voli e na i lavo me vaka na Ti , Koko, Kofi. Na sucu mamaca se waicala ena yaga me voli me baleti ira na gone, me ra tubu bulabula kina.

4. KUA NA VAKASABUSABU.

Vakabibi ena veika e sega na kena yaga ki na bula raraba ni mata vuvale me vaka na yaqona ni Viti, yaqona ni vavalagi (alcohol), topako kei na maruhuana, kokeini etc. Kakua ni dau saqa vakasivia tu na kakana. Ia ke dau vo na kakana, me kua ni biu laivi, ia me maroroi, ka vukici me vakayagataki rawa tale ena kana ka tarava.

5. VEI VUKEI - VEIVOTAI - VAKAVEIWEKANI.
Mo ni veirairaici vaka i tikotiko se vakoro vei ira na vuvale era dravudravua vakalevu cake mai kemuni eso ko ni cakacaka vinaka. E vakabibi oqo kivei kemuni na i Talatala ni Lotu, sa rui sivia na nomuni lavaka vei ira na lewe ni lotu dravudravua na ka ga e dui baleti kemuni. Ko Jisu, na Turaga ni Turaga kei Tui ni Tui, e sega ni lako mai me qaravi, ia e mai dau veiqaravi ga.

6. VAKADEITAKI IKO TIKO KI NA NOMUNI DUI YAVU-TU

Koi kemuni kece na cauravou kei na goneyalewa ko ni a biu koro mai ena vakasaqaqara vuli se cakacaka ia ko ni sa bula wale to ga ena veilecayaki ena koro lelevu ni cakacaka. E vinaka cake vei kemuni kei ira talega na dui wekamuni ko mai tiko vakararavi tu vei ira, moni lesu tale ki na nomuni dui vei koro, ka mo ni dui laki vakadeitaki kemuni ki na nomuni dui yavu tu ki na vanua ko ni dui VOLA-KAWA- BULA KINA. Eyaga vei keda kece na -kawa i taukei meda kauwaitaka vakalevu sara na i solisoli, sega ni dolei rawa, ni Kalou, ko ya na noda qele, meda doka, vakamareqeta ka vakayagataka, meda bula kalougata kina ena vuravura vinaka so solia to oqo vei keda na Kalou.

7. VUKUTAKA NA VAKAYAGATAKI I LAVO.
Kua na vodo taxi vakaveitalia. E sega ni dua e na beci iko ni ko taubaletaka e dua se rua na maile. Maroroi na i lavo baleta na gauna ni leqa, vaka na tauvimate, se na wai-ni-mate taka me dau voli, ka tu waraka na leqa.

8. VEILAKOYAKI VAKAVUKU.

Vakasamataka vinaka na veika kece e baleta na vuvale ni ko ni laki volivoli mai na sitoa mai tauni, ni sa tubucake tikoga vakalevu na i sau ni veilakoyaki ena Bus kei na motor car.

9. YALO MATUATAKA NA VEIKA E VOLI ENA I LAVO.
Qarauna na nodra dau tagica na gone me ra gunu loli,Kola, icecream, bisikete, keke, jokeleti ka vuqa tale na kakana boi vinaka e ra dau temaki keda vakarawarawa, vakabibi ko ira na gone, ia, era dau vakatubu leqa ena noda bula, me vaka na mate ni suka, kei na dravudravua.

10. QARAVI NI NODRA VULI NA LUVEDA.
E vinaka mo vakarautaka mai vale na kedra i vakasigalevu na gone, ka ca moni solia vua na i lavo me volia kina na kakana a volitaki tu e bati ni gaunisala se ena lomanibai ni koronivuli mai vei ira era volitaki i olo kakana buta. Ko ni sega ni kila se cava e tu ena i oloolo ko ya. Vakavulici ira na gone, mera kila na i balebale dina ni veika era vakatarai se vakatabui vei ira mera cakava, se soli vei ira nodra se me ra kania se gunuva.

11. SASAGATAKA NA BULA TOROCAKE.

Sa solia tu vei keda na Kalou, na bula galala meda cakacakataka na ka eda taukena ka lewa, meda rawata kina na noda tiko vinaka, marau, vakacegu kei na bula cecere ena kena i vakatagedegede, vakayago, vakayalo talega. Na nodra vulica na gone na i tovo ni vakarokoroko, vosa dina,dodonu, sega ni lasu se lawaki, talairawarawa ka i tovo vinaka, mai na nodra raica vei keda na Qase nai valavala kece oqori, ka segai ena noda vosataka wale tikoga e gusuda, ka da cakava tiko ene noda bula ni veisiga na kedra veibasai.

Meda qaraura na noda loma ni vale, kei na tautuba me savasava, ka maucokona vinaka tu.
Me dau soli vei ira na gone eso na cakacaka mera cakava ni ra lesu mai ena vuli, ka mera kakua ni vakalaivi wale tu ga, me ra veitaliataka na ka era via cakava.

Ke tu na nomuni freezer, oqori e dua na i yaragi vou ni bula torocake ni gauna oqo, mo ni vulica kina na kena rawa ni maroroi vakadede na kakana e dau totolo na kena ca, me kakua kina ni vakamaumautaki, se me vakatubu tauvimate vei keda.

12. BULA VAKAVEIWEKANI - KEI IRA NA TANI.
Ni dau veitalanoa vata kei ira ko ni tiko veivolekati baleta na nomu i naki ni sasagataka na bula sautu, na tiko vinaka kei na bula torocake, ka vakauasivi cake sara na kena laurai ena nomu bula, e na nomuni i tikotiko, kei na nomuni cakacaka kecega na dina ni vosa ko ni dau veitalanoataka kei ira na i tokani veivolekati na nomuni i tikotiko.

Qarauna na nomu solia na veivuke vei ira era leqa me kakua ni vakavuna nodra vakasavuliga,se nodra vakararavi sivia, ka sega ni sasagataka me ra vukei ira rawa vakataki ira. Dusimaka na sala se ka mera cakava, me i wali ni nodra leqa - e na veigauna kece e ra sotakaya tale kina na mataqali leqa vata ga vaka ko ya.

13. NA QARAVI KALOU?? SE QARAVI LOTU??

Mo ni kakua ni vakacalai mai na nodra lalavaki i lavo sivia na i Talatala Qase ni Lotu, mo ni sa qaravi ira me vaka na Kalou. Ko ni solia na nomuni lavo ki na Lotu me ra saumi kina nai talatala, tara kina nodra vale vou, nodra motoka, nodra talevoni, livaliva, wai ni gunu, nodra vakani na kena vei mata bose kei na veimata i soqosoqo kecega. Ia, na veivakadravudravuataki levu duadua ga, sai koya ga na nodra tara me vale cecere ka levu duadua ena nodra koro, na nodra vale ni Lotu. Na nodra vakacerecerea sivia na Lotu na kena i talatala, era sa vakacalai kina e vuqa sara na kena i vavakoso mera sa qarava na Lotu me vaka e Kalou ena nodra yalo dina taucoko kei na nodra i lavo kei na i yau kecaga, ka ra sa guilecava na nodra i tavi taumada, e kacivi ira ka lesi ira kina na Kalou, ko ya, me biuti tamana kina kei tinana e dua na tagane, ka kabiti watina me nona duadua ga, me rau vakatubu kawa, ka vakatawai vuravura, me rau wereca, ka vakatawa se qarauna.

Ia, na i vunau levu duadua me da muria ena noda qaravi Kalou, e vaka' qo:

"Mo Lomana" na Kalou (segai na Lotu) e na yalomu taucoko ............. kei na "Kai - nomu" me vakataki iko".

3 comments:

Anonymous said...

Sa dina sara. Vakavakarau ni sa siga toka.

Vinaka

Anonymous said...

Kuri ni naba 3

Oi kemami mada nai Taukei e Mereke, e se keimami gunu draunimoli tikoga qo, dina ga ni veisaumitaki tiko na $200 dua na siga. E sega saraga nai ulubale mai Viti ena tikina oqo. Sa gadrevi ga meda yalomatua ena vuku ni leqa sa tu e matada. Ni da vakavulici ira talega na luveda ena bula vakaoqo, era na tamata kaukauwa kina mai muri.

Anonymous said...

Vinaka vakalevu Bu na nomu vunau....maqosa dina..... e vinaka beka me na tabaki na nomu vunau qai soli mada vei ira na Talatala
mata vaka sulu ni yaqona tu qo e Viti me ra wilika madaga ka ra wasea e so na ka o vola vei ira na qele ni sipi.....IN OTHER WORDS....GETTING REAL WITH THE PEOPLE WITH THE REAL ISSUES FACING US......wananavu Bu, so tale!